ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: η φρουκτόζη των φρούτων ΔΕΝ είναι διαφορετική από την τεχνητή φρουκτόζη, είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα (πηγή).
Μπορεί να θεωρείτε τη φρουκτόζη και γενικά τη ζάχαρη σαν ‘άδειες θερμίδες’. Έτσι άλλωστε μας λένε οι διατροφολόγοι εδώ και χρόνια. Αλλα ο Dr Robert Lustig από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίκο έχει σκοπό να εκπαιδεύσει τους επαγγελματίες υγείας και το κοινό σχετικά με τις αιτίες που η φρουκτόζη είναι ακόμα χειρότερη και όχι απλώς ‘άδειες θερμίδες’.
Γιατί η φρουκτόζη σας κάνει κακό;
Ο Dr. Lustig, ένας νευροενδοκρινολόγος στο UCSF, στο τμήμα της παιδιατρικής και στο Philip R. Lee institute for Health and Policy Studies θέλει να διαδώσει στον κόσμο πως η φρουκτόζη δεν είναι καθόλου καλή ιδέα. Σε δημοσιεύσεις του, σε διαλέξεις και σε συνεντέυξεις τα τελευταία χρόνια, αναφέρεται στην φρουκτόζη και εξηγεί πως θεωρεί ότι αυτή κρύβεται πίσω από σύγχρονες παγκόσμιες επιδημίες όπως είναι η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η καρδιακή νόσος, η υπέρταση και η χοληστερίνη.
Η φρουκτόζη είναι το απλό σάκχαρο που συνθέτει το 50% της λευκής ζάχαρης που χρησιμοποιούμε (sucrose – απλή, λευκή ζάχαρη) η οποία γίνεται από ζαχαροκάλαμο και ζαχαρότευτλα. Το άλλο μισό της κοινής λευκής ζάχαρης είναι η γλυκόζη. Επίσης η φρουκτόζη αποτελεί το 55% της ποσότητας του σιροπιού από καλαμπόκι. Η τελευταία δημοσίευση του Dr Lustig στο επιστημονικό περιοδικό Advances in Nutrition, εξηγεί γιατί οι θερμίδες της φρουκτόζης δεν είναι μόνο άδειες από θρεπτικά συστατικά και άρα κενές, αλλά περιγράφει και τρεις τρόπους με τους οποίους η φρουκτόζη βλάπτει την ανθρώπινη υγεία.
Παρόλο που και η φρουκτόζη και η γλυκόζη είναι και οι δυο σακχαρα, δρουν τελείως διαφορετικά στο σωμα. Ενώ η γλυκόζη είναι τόσο απαραίτη για τη ζωή που αν χρειαστεί το σώμα θα την παράγει μονο του, δεν υπάρχει ούτε μια ανθρώπινη βιοχημική αντίδραση στον οργανισμό μας που να απαιτει φρουκτόζη. Το μόνο μέρος στο ανθρώπινο σώμα όπου η φρουκτόζη είναι απαραίτητη, είναι το σπέρμα και εκεί η φρουκτόζη παράγεται απο τον ίδιο τον οργανισμό από τη γλυκόζη.
Πώς η φρουκτοζη είναι βλαβερή για μας;
- Η φρουκτόζη μοιάζει περισσότερο με την αιθανόλη (αλκοολ από σιτηρα) παρά με την γλυκόζη. Για την ακρίβεια, η φρουκτόζη συμπεριφέρεται τόσο πολύ σαν την αιθανόλη στο σώμα που την έχουν ονομάσει χαιδευτικά “αλκοόλ χωρίς μεθύσι”. Παρόλο που η φρουκτόζη δεν επιβραδύνει το κεντρικό νευρικό σύστημα όπως η αιθανόλη, οι μακροχρόνιες τοξικές επιπτώσεις ειναι οι ιδιες. Συγκρίνοντας την φρουκτόζη με τη γλυκόζη και με την αιθανόλη, ο Dr Lustig επισημαίνει τρεις διαφορετικές αρνητικές επιπτώσεις που έχει η φρουκτόζη στο μεταβολισμό μας. Καταρχάς, όταν καταναλώνουμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που έχουμε άμεσα ανάγκη εκείνη την στιγμή για την επιβίωσή μας, τόσο η φρουκτόζη και η αιθανόλη κατακλύζουν το συκώτι και οδηγούν στην μετατροπη της επιπλέον ενέργειας σε λίπος. Ο Dr Lustig έχει δείξει πως ενα κουτάκι μπύρα κι ένα κουτάκι αναψυκτικό θα επιβαρύνουν με τον ίδιο τρόπο το συκώτι. Όχι μόνο μπορεί να παχύνετε, αλλα αυτή η διαδικασία θα οδηγήσει σε αύξηση τόσο των τριγλυκεριδιων, όσο και των μικρών, πυκνών σωματιδίων της LDL (της επικίνδυνης χοληστερόλης) και σε μείωση της HDL χοληστερόλης (η καλή χοληστερόλη). Ο συνδυασμός αυτής της μη φυσιολογικής χοληστερόλης ονομάζεται δυσλιπιδαιμία και μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανεπάρκεια και εγκεφαλικα. Η υπερβολική φρουκτόζη, όπως και η υπερβολική αιθανόλη, οδηγεί σε συσσωρευση λίπους στο συκώτι (που έχει σαν συνέπεια δυσλειτουργία του συκωτιού) και σε αντίσταση στην ινσουλίνη που είναι ο πρόδρομος του διαβήτη.
- Δεύτερον, τόσο η φρουκτόζη όσο και η αιθανόλη παράγουν πληθώρα αντιδραστικών ειδών οξυγόνου [reactive oxygen species (ROS)] τα οποία εαν δεν εξαλειφθουν από αντιοξειδωτικά εξαιτίας διατροφικών ελλείψεων, αυξάνουν την πιθανότητα να εμφανιστεί λιπώδες ήπαρ και να καταστραφεί το ήπαρ ή να επιταχυνθεί γενικά η γήρανση. Η γλυκόζη δεν παράγει τον ίδιο όγκο καταστροφικού οξειδωτικού στρες.
- Τέλος, ο Dr Lustig εξηγεί πώς η φρουκτόζη επηρεάζει τα αισθητήρια νεύρα μέσω του μονοπατιού επιβράβευσης του εγκεφάλου. Όταν ο εγκέφαλος εκτίθεται στην φρουκτόζη ξανά και ξανά οι αισθητήρες της ντοπαμίνης (ορμόνη ευχαρίστησης) αλλάζουν και έχουν σαν αποτέλεσμα μεγάλη κατανάλωση τροφής και προσθήκη βάρους. Τείνουμε να θέλουμε να φάμε περισσότερο, ακόμα και αν δε χρειαζόμαστε την ενέργεια. Και με τη φρουκτόζη και με την αιθανόλη η χρόνια χρήση τους προκαλεί εξάρτηση. Παρουσιάζονται συμπτώματα εθισμού (αρχίζετε να θέλετε όλο και περισσότερο για να αισθανθείτε ικανοποιημένοι) και απεξάρτησης (έχετε δυσάρεστα συμπτώματα όταν δεν τα καταναλώνετε).
Τώρα που ξέρετε την απάντηση στην ερώτηση γιατι η φρουκτόζη είναι κακή για σας, μπορείτε να κάνετε κάτι γι αυτο. Αφού η κοινη ζάχαρη είναι μιση φρουκτόζη, ο Dr Lustig πιστεύει ότι το κλειδί είναι να ελλατώσετε όλα τα είδη ζάχαρης από τη διατροφή σας και όχι μόνο τη φρουκτόζη. Με το να το κάνετε αυτο, βελτιώνετε το μεταβολισμό σας, σώζετε την καρδιακή και ηπατική σας υγεία και βάζετε φρένο στη διαδικασία γήρανσης.
10 ακόμα λόγοι γιατί πρέπει να αποφεύγετε την φρουκτόζη
- Η φρουκτόζη μπορεί να μεταβολιστεί μόνο στο συκώτι και δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ενέργεια από τα κύταρα του σώματος. Είναι λοιπόν εντελώς άχρηστη για τον οργανισμό, αλλά σε μεγάλες δόσεις είναι επίσης και τοξίνη γιατί “υποχρεώνει” το συκώτι να απαλλαγεί από αυτήν, κυρίως μετατρέποντάς την σε λίπος.
- Η παραπάνω φρουκτόζη καταστρέφει το συκώτι και οδηγεί σε αντίσταση στην ινσουλίνη καθώς επίσης και σε λιπώδες ήπαρ. Στην πραγματικότητα, η φρουκτόζη έχει τις ίδιες επιπτώσεις στο συκώτι όπως το αλκοόλ (η αιθανόλη), το οποίο ήδη είναι γνωστή ηπατική τοξίνη.
- Η φρουκτόζη αντιδρά με τις πρωτεΐνες και τα πολυακόρεστα λιπαρά στο σώμα μας επτά (7) φορές περισσότερο από ότι η γλυκόζη. Αυτή η αντίδραση δημιουργεί προηγμένα τελικά προϊόντα γλυκοζυλίωσης [AGEs (advanced glycation end-products)], τα οποία είναι στοιχεία που δημιουργούν οξειδωτική βλάβη στα κύταρά μας και τελικά οδηγούν ή συμβάλλουν σε λοιμώξεις και ένα σωρό χρόνιες ασθένειες.
- Η φρουκτόζη αυξάνει την παραγωγή ουρικού οξέος, το οποίο σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει ποδάγρα, πέτρες στα νεφρά και να επιταχύνει ή να χειροτερέψει την υπέρταση.
- Ενώ τα περισσότερα κύταρα του σώματος μας δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν την φρουκτόζη σαν πηγή ενέργειας, τα βακτήρια του εντέρου μας μπορούν και η παραπάνω φρουκτόζη μπορεί να δημιουργήσει ανισορροπίες στη χλωρίδα του εντέρου, να προωθήσει υπερανάπτυξη βακτηρίων και ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων.
- Μερικώς, εξαιτίας της καταστροφής που γίνεται στο συκώτι, η χρόνια επιπλέον κατανάλωση φρουκτόζης προκαλεί δυσλιπιδαιμία το οποίο σημαίνει οτι ο αριθμός των λιπίδιων του αίματος τείνει να πλησιάζει νούμερα που υποδηλώνουν κίνδυνο για καρδιακή νόσο.
- Η φρουκτόζη προκαλεί γρήγορα αντίσταση στη λεπτίνη. Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη που ελέγχει την όρεξη και το μεταβολισμό έτσι ώστε ο οργανισμός μας να διατηρεί ένα κανονικό βάρος. Οι άνθρωποι που αποκτούν αντίσταση στη λεπτίνη τείνουν να βάζουν λίπος και να γίνονται παχύσαρκοι πολύ εύκολα.
- Η υπερβολική φρουκτόζη από μόνη της μπορεί να προκαλέσει όλα τα προβλήματα που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο (διαβήτης, παχυσαρκία, καρδιακή νόσο).
- Τα καρκινικά κύταρα ευημερούν και πολλαπλασιάζονται πολύ καλά με τη φρουκτόζη ως πηγή ενέργειας.
- Η υπερβολική φρουκτόζη επίσης επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου, ιδίως αφού σχετίζεται με τη ρύθμιση της όρεξης. Έχει επίσης αποδειχθεί πως χειροτερεύει τη μνήμη στους αρουραίους.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση/αντιγραφή ή άλλη χρήση, χωρίς ξεκάθαρη αναφορά αυτού του δικτυακού τόπου ως πηγή του κειμένου.
Τα υπόλοιπα επιστημονικά άρθρα του ιστότοπου μπορείτε να τα βρείτε εδώ.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι πληροφορίες και οι ισχυρισμοί που αναφέρονται σε αυτόν τον ιστότοπο, έχουν εκπαιδευτικό σκοπό και δεν προορίζονται για να αντικαταστήσουν την συμβουλή του γιατρού σας. Το ιστολόγιο δεν παρέχει ιατρικές συμβουλές, συνταγογράφηση και διάγνωση ασθενειών. Οι απόψεις και οι διατροφικές συμβουλές που εκφράζονται από το ιστολόγιο δεν στοχεύουν στην υποκατάσταση συμβατικών ιατρικών υπηρεσιών. Εάν έχετε κάποια σοβαρή ασθένεια ή θέμα υγείας, συμβουλευτείτε τον ιατρό σας.
