Τι είναι πείνα; Ποιοι είναι οι τύποι της; Σε τι διαφέρουν; Πως μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε;
Η πείνα είναι ένα έμφυτο ένστικτο. Είναι η φυσιολογική ορμή για φαγητό που νιώθουμε, αυτό το ήπιο γουργουρητό στο στομάχι που συνήθως εμφανίζεται λίγες ώρες μετά το τελευταίο γεύμα. Είναι αυτή η ελαφρά μείωση της ενέργειας που σας ειδοποιεί ότι είναι ώρα να ξαναβρείτε φαγητό. Η αληθινή πείνα εξαφανίζεται μετά το φαγητό και μπορεί να ικανοποιηθεί συνήθως με ποικιλία τροφών.
Υπάρχει όμως και η όρεξη που είναι η ψυχολογική ορμή για φαγητό που νιώθουμε, αυτό το αίσθημα ότι θέλουμε να φάμε περισσότερο,ανεξάρτητα από το πόσο έχουμε φάει. Δεν υποχωρεί πάντα μετά το φαγητό. Δεν επηρεάζεται απαραίτητα από το πότε φάγαμε τελευταία φορά και ικανοποιείται συνήθως μόνο με συγκεκριμένες τροφές (που μπορεί να μην είναι οι ίδιες κάθε φορά).
Καμία από τις δύο δεν είναι κακή, απλά είναι σημαντικό να τις ξέρετε και σταδιακά να μάθετε να αναγνωρίζετε πότε νιώθετε την μια και πότε την άλλη. Πολύ συχνά τρώμε απλώς επειδή «θέλουμε», επειδή είναι μια εξαρτημένη απόκριση και συντονίζοντας το σώμα μας μπορούμε να σπάσουμε το μοτίβο. Αυτό θα σας βοηθήσει να μειώσετε σημαντικά την κατανάλωση φαγητού όταν δεν πεινάτε και την υπερκατανάλωση τροφής όταν είστε ήδη χορτάτοι.
Υπάρχουν 4 τύποι πείνας:
1. ΦΥΣΙΚΗ ΠΕΙΝΑ
Η φυσική/σωματική πείνα πηγάζει από την ανάγκη να βρούμε ενέργεια από το φαγητό. Ακριβώς όπως όταν το στόμα μας είναι ξηρό, αυτό σηματοδοτεί την ανάγκη να πιούμε νερό, όταν νιώθουμε τα σωματικά σημάδια της πείνας, σημαίνει ότι χρειαζόμαστε φαγητό. Συνήθως θεωρούμε την πείνα ως μια αίσθηση άδειου ή γουργουρίσματος στο στομάχι, αλλά μπορεί επίσης να υπάρχουν και σημάδια που δεν σχετίζονται με το στομάχι. Μερικές φορές η σωματική πείνα μπορεί να παρουσιαστεί ως κόπωση, άγχος, πονοκεφάλος, τρέμουλο ή απλώς ασταμάτητη σκέψη για φαγητό. Ο μόνος τρόπος για να φροντίσετε τη σωματική πείνα είναι να φάτε!
(Πιθανά σημάδια πείνας που πρέπει να προσέχετε, εκτός από το γουργουρητό στο στομάχι είναι τα εξής: εκνευρισμός χωρίς λόγο, ζαλάδα ή ελαφρύ κεφάλι, έλλειψη συγκέντρωσης, ναυτία, κακή διάθεση, τρεμούλα, έλλειψη ενέργειας, πονοκέφαλος, κόπωση)
2. ΓΕΥΣΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ
Η γευστική πείνα εμφανίζεται όταν έχετε μια όρεξη για ένα συγκεκριμένο φαγητό που μπορεί να παρουσιαστεί εκτός της φυσικής πείνας ή παράλληλα με αυτή. Βασικά, η γευστική πείνα είναι όταν ένα φαγητό ακούγεται ωραίο. Ένα παράδειγμα καθαρής γευστικής πείνας μπορεί να είναι όταν έχετε μόλις φάει ένα χορταστικό γεύμα σε ένα εστιατόριο, βλέπετε το μενού των γλυκών και αισθάνεστε πεινασμένοι ξανά. Θυμηθείτε, η γευστική πείνα είναι έγκυρη πείνα! Επιτρέπεται να τρώτε όταν δεν είστε πεινασμένοι, μόνο και μόνο επειδή κάτι φαίνεται ή ακούγεται καλό. Ωστόσο, όταν ξέρετε ότι έρχονται περισσότερα νόστιμα φαγητά, μπορεί να μην αισθάνεστε την επείγουσα ανάγκη να ικανοποιήσετε κάθε γευστική πείνα που αντιμετωπίζετε.
3. ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ
Συναισθηματική πείνα είναι όταν έχετε μια ανικανοποίητη συναισθηματική ανάγκη που παρουσιάζεται με την επιθυμία να φάτε φαγητό. Αυτό είναι αυτό που αποκαλούμε «συναισθηματικό φαγητό». Μερικές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τη σωματική και συναισθηματική πείνα. Μερικοί τρόποι για να καταλάβετε εάν πρόκειται για συναισθηματική πείνα είναι να παρατηρήσετε αν εμφανίζεται ταυτόχρονα/παράλληλα με ένα έντονο συναίσθημα. Μπορεί επίσης να έχετε φάει πρόσφατα ή να αισθάνεστε την ανάγκη για άνεση, ασφάλεια ή απόσπαση της προσοχής περισσότερο από την ανάγκη για ενέργεια.
Μερικά κριτήρια για να καταλάβετε αν πρόκειται για συναισθηματική ή σωματική πείνα είναι τα παρακάτω:
- Βιώνετε κάτι έντονο ή κάτι που σας κάνει να αισθάνεστε άβολα
- Νιώθετε ξαφνικά πεινασμένοι, ενώ έχετε φάει πρόσφατα
- Θέλετε να φάτε κάτι πολύ συγκεκριμένο μόνο (πχ σοκολάτα) και δεν θέλετε τίποτα άλλο
- Νιώθετε την ανάγκη να αισθανθείτε ασφαλείς ή να σας παρηγορήσουν
- Νιώθετε καλά κατά τα άλλα, δεν έχετε γουργουρητά, κούραση, τρεμούλα ή έλλειψη ενέργειας
Αν ισχύει κάτι από αυτά, μάλλον πρόκειται για συναισθηματική και όχι σωματική πείνα και καλό είναι να το συνειδητοποιήσετε και να προσπαθήσετε να το ξεπεράσετε, κάνοντας κάτι άλλο που δεν σχετίζεται με το φαγητό. Ιδανικά επιδιώξτε να μιλήσετε με κάποιον. Εναλλακτικά περιμένετε μισή ώρα και αν ακόμα νιώθετε έτσι, φάτε, γνωρίζοντας όμως πως δεν καλύπτετε σωματική αναγκή. Το πιθανότερο είναι πως δεν θα θέλετε να φάτε μεγάλη ποσότητα. Αν αυτό είναι κάτι που νιώθετε πως δεν μπορείτε να ελέγξετε, ίσως να πρέπει να απευθυνθείτε σε σύμβουλο ψυχικής υγείας.
Εκτός όμως από τους αμιγώς ψυχολογικούς λόγους που μπορεί να σας οδηγήσουν στο φαγητό, υπάρχουν και άλλοι, όχι τόσο ψυχολογικοί, λόγοι που επίσης μπορεί να σας κάνουν να φάτε ενώ δεν πεινάτε. Ένας από αυτούς είναι η βαρεμάρα. Η βαρεμάρα μπορεί να προκύψει όχι μόνο ως αποτέλεσμα της πλήξης, αλλά και ως αποτέλεσμα άγχους, κακού ύπνου, ή εύκολης πρόσβασης σε πρόχειρα φαγητά. Άλλος είναι η ανία/πλήξη. Στην πραγματικότητα, το φαγητό από πλήξη είναι μάλλον ο πιο συνηθισμένος τύπος συναισθηματικής διατροφής, όπως και η κατανάλωση φαγητού για να κατευνάσουμε το άγχος μας. Το χρόνιο ψυχικό στρες μπορεί να αλλάξει τις ορμόνες της πείνας σας, προκαλώντας μεγαλύτερη λαχτάρα για φαγητό.Αν αυτά τα αναγνωρίσετε, είναι πιθανό να σταματήσουν να ασκούν τόση δύναμη επάνω σας και να μπορέσετε να αποκτήσετε μια πιο υγιή σχέση με το φαγητό.
4. ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ
Η πρακτική πείνα δεν είναι πραγματικά πείνα, αλλά μάλλον ανάγκη για φαγητό ως απάντηση στην αναμενόμενη σωματική πείνα που δεν θα μπορέσετε να ικανοποιήσετε. Ένα παράδειγμα μπορεί να είναι η κατανάλωση ενός μεγάλου γεύματος πριν από μια μεγάλη πτήση με αεροπλάνο ή το γεύμα κατά τη διάρκεια ενός καθορισμένου μεσημεριανού διαλείμματος, παρόλο που δεν πεινάτε αυτή τη στιγμή. Ή απλά να πρέπει να πάρετε ένα φάρμακο συγκεκριμένη ώρα και το φάρμακο αυτό να μη μπορείτε να το πάρετε με άδειο στομάχι.
Είναι απολύτως εντάξει μερικές φορές να τρώτε ενώ δεν είστε πεινασμένοι! Συχνά είναι μια έξυπνη επιλογή, επειδή οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε εύκολη πρόσβαση σε φαγητό το 100% του χρόνου. Έχουμε ζωές που δεν περιστρέφονται γύρω από το φαγητό, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούμε πάντα να σταματήσουμε και να φάμε μόλις πεινάσουμε. Το να μην τιμάτε την πρακτική πείνα σημαίνει ότι πιθανότατα θα αισθάνεστε άβολα πεινασμένοι κάποια στιγμή αργότερα που δεν μπορείτε να ταΐσετε τον εαυτό σας, κάτι που επηρεάζει τη διάθεση, την ενέργεια και την πέψη. Το να πεινάτε για ώρα χωρίς να μπορείτε να φάτε, μπορεί τελικά να σας οδηγήσει να φάτε πολύ περισσότερο. Οπότε είναι σαφώς προτιμότερο να φάτε όταν μπορείτε, αν ξέρετε πως μετά δεν θα έχετε πρόσβαση σε φαγητό για αρκετές ώρες.
Cover Photo by Henley Design Studio on Unsplash
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση/αντιγραφή ή άλλη χρήση, χωρίς ξεκάθαρη αναφορά αυτού του δικτυακού τόπου ως πηγή του κειμένου.
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΙΣΤΟΤΟΠΟ, ΕΧΟΥΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΚΟΠΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥ ΣΑΣ. ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΔΕΝ ΠΑΡΕΧΕΙ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ, ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ. ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΟΥ ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΔΕΝ ΣΤΟΧΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. ΕΑΝ ΕΧΕΤΕ ΚΑΠΟΙΑ ΣΟΒΑΡΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ Ή ΘΕΜΑ ΥΓΕΙΑΣ, ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟΝ ΙΑΤΡΟ ΣΑΣ
