Δημοσιεύθηκε 17 Ιουλίου 2014, από τον
Για χρόνια, οι μετρήσεις της χοληστερόλης αίματος χρησιμοποιούνταν για να εκτιμήσουν το ρίσκο για καρδιακή ασθένεια.
Έχουμε ενημερωθεί διεξοδικά για το ρόλο της LDL-χοληστερόλης (LDL-C), κοινώς κακή χοληστερόλη και της HDL-χοληστερόλης (HDL-C), συχνά αποκαλούμενης καλής χοληστερόλης.
Για πολλούς διαφορετικούς λόγους, η μείωση της LDL-C έχει γίνει ένας πρωταρχικός στόχος για την πρόληψη καρδιακών παθήσεων. Υπάρχουν σημαντικές αποδείξεις που υποδηλώνουν τη σχέση μεταξύ LDL-C και το ρίσκο της στεφανιαίας αρτηριακής νόσου.
Οι επαγγελματίες στον τομέα της ιατρικής συνήθως συστήνουν μέτρα που αφορούν τον τρόπο ζωής τα οποία στόχο έχουν να μειώσουν την LDL-C, ενώ οι στατίνες (φάρμακα μείωσης της χοληστερόλης) χρησιμοποιούνται από εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως με μοναδικό σκοπό τη μείωση της LDL-C.
Ωστόσο, για να κατανοήσουμε την στεφανιαία αρτηριακή νόσο και πώς σχηματίζονται οι πλάκες στις αρτηρίες μας (αθηρωσκλήρωση) πρέπει να καταλάβουμε ότι το να επικεντρωνόμαστε μόνο στη χοληστερόλη είναι υπεραπλουστευμένο.
Επειδή η χοληστερόλη είναι μια λιπαρή ουσία, δεν μπορεί να αναμειχθεί με το νερό και γι’ αυτό το λόγο δεν μπορεί να ταξιδέψει στο αίμα από μόνη της. Η λύση που δίνει το σώμα σ’ αυτό το πρόβλημα είναι να ενώσει τα λιπαρά μόρια με λιποπρωτεΐνες που χρησιμεύουν σαν μεταφορικό μέσο κουβαλώντας διαφορετικά είδη λιπών, όπως είναι η χοληστερόλη, τα τριγλυκερίδια και τα φωσφολιπίδια.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουν όλοι ότι είναι οι λιποπρωτεΐνες που αλληλεπιδρούν με τα αρτηριακά τοιχώματα που ξεκινούν την ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσης. Η χοληστερόλη είναι μόνο ένα από τα πολλά συστατικά των λιποπρωτεϊνών.
Το λιπιδικό πανελ/προφίλ
Ένα κλασσικό λιπιδικό πάνελ/προφιλ περιλαμβάνει την ολική χοληστερόλη, την LDL-C, την HDL-C και τα τριγλυκερίδια. Παρόλο που η LDL-C συνήθως τραβάει το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής, οι αποδείξεις υποδεικνύουν ότι κι οι υπόλοιποι παράγοντες του λιπιδικού προφίλ δεν είναι λιγότερο σημαντικοί. Για παράδειγμα, η μη-HDL χοληστερόλη είναι ένα δυνατό σημάδι κινδύνου, πιθανώς πιο σημαντικό από την LDL-C.
Το να βασιζόμαστε μόνο στην LDL-C μπορεί να μας αποπροσανατολίσει. Για παράδειγμα, άνθρωποι με παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο ή λιπίδια διαβητικών διαταραχών συχνά έχουν αυξημένα τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL-C και φυσιολογική ή κοντά στο φυσιολογικό LDL-C. Αυτές οι ιδιαίτερες περιπτώσεις παράγουν λιποπρωτεΐνες πολύ χαμηλής πυκνότητας (VLDL) και μεσαίας πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (IDL), οι οποίες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για αθηροσκλήρωση.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η αναλογία τριγλυκεριδίου/HDL χοληστερόλης σχετίζεται ισχυρά με την συχνότητα και εξάπλωση της στεφανιαίας αρτηριακής πάθησης. Αυτή η συσχέτιση είναι αληθής τόσο για τους άνδρες, όσο και για τις γυναίκες.
Μία μελέτη βρήκε ότι η αναλογία τριγλυκεριδίων/HDL-C πάνω από 4 ήταν η πιο δυνατή ανεξάρτητη πρόβλεψη στεφανιαίας αρτηριακής νόσου.
Με την αυξημένη συχνότητα της παχυσαρκίας και του μεταβολικού συνδρόμου αυτή η αναλογία μπορεί να γίνει ακόμα πιο σημαντική γιατί τα υψηλά τριγλυκερίδια και η χαμηλή HDL-C σχετίζεται συχνά με αυτές τις διαταραχές.
Αναλογία τριγλυκεριδίων/HDL-C. Ποιο είναι το ιδανικό;
Η αναλογία τριγλυκεριδίων/HDL-C μπορεί εύκολα να υπολογιστεί από το στάνταρ λιπιδικό προφίλ. Απλά διαιρέστε τον αριθμό των τριγλυκερίδιων με την HDL-C.
Ωστόσο, όταν ψάχνουμε για την ιδανική αναλογία, πρέπει να ελέγξουμε αν οι τιμές των λιπιδίων παρέχονται σε mg/dl όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες ή mmol/L όπως στην Αυστραλία, τον Καναδά και τις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Αν οι τιμές των λιπιδίων εκφράζονται σε mg/dl (όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες):
- TG/HDL-C αναλογία μικρότερη από 2 είναι ιδανική
- TG/HDL-C αναλογία πάνω από 4 είναι πολύ υψηλή
- TG/HDL-C αναλογία πάνω από 6 είναι υπερβολικά υψηλή
Αν χρησιμοποιούνται mmol/L (στις περισσότερες χώρες εκτός Ηνωμένων Πολιτειών) πρέπει να πολλαπλασιάσετε αυτή την αναλογία με το 0.4366 για να επιτύχετε τις σωστές τιμές. Μπορείτε επίσης να πολλαπλασιάσετε την αναλογία με το 2.3 και να χρησιμοποιήσετε τις τιμές παραπάνω.
Αν οι τιμές των λιπιδίων εκφράζονται με mmol/L (όπως στην Αυστραλία, τον Καναδά και την Ευρώπη):
- ΤG/HDL-C αναλογία μικρότερη του 0.87 είναι ιδανική
- TG/HDL-C αναλογία πάνω από 1.74 είναι πολύ υψηλή
- TG/HDL-C αναλογία πάνω από 2.62 είναι υπερβολικά υψηλή
Σε αυτό το άρθρο, η αναλογία TG/HDL-C παρέχεται όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες (mg/dl).
Αναλογία τριγλυκερίδιων/HDL χοληστερόλης και LDL σωματίδια
Πρόσφατα, η ανάλυση όχι μόνο του αριθμού των LDL σωματιδίων (LDL-P), αλλά και του μέγεθος των LDL σωματιδίων έχει γίνει συνηθισμένο [νομίζω δυστυχώς δεν υπάρχει αυτή η εξέταση στην Ελλάδα]. Ωστόσο, αυτή η μέθοδος δεν είναι παγκοσμίως διαθέσιμη, είναι ακριβή και δεν είναι ευρέως εφαρμόσιμη στην κλινική πρακτική.
Υψηλά ποσοστά μικρών και πυκνών σωματιδίων LDL σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου σε αναμενόμενες επιδημιολογικές μελέτες. Άτομα που έχουν μικρά, πυκνά σωματίδια (φαινότυπος Β) είναι σε υψηλότερο κίνδυνο από αυτά με μεγαλύτερα, πιο ζωηρά σωματίδια (φαινότυπος Α).
Περιέργως, έχει βρεθεί ότι η αναλογία τριγλυκεριδίων/ΗDL-C μπορεί να προβλέψει το μέγεθος των σωματιδίων. Μία μελέτη βρήκε ότι το 79% των ατόμων με αναλογία πάνω από 3.8 είχε πλειοψηφία μικρών πυκνών LDL σωματιδίων, ενώ το 81% αυτών με αναλογία κάτω από 3.8 είχε πλειοψηφία μεγάλων ζωηρών σωματιδίων.
Προφανώς, άνθρωποι με υψηλή TG/HDL-C αναλογία τείνουν να έχουν υψηλότερα από το κανονικό τριγλυκερίδια. Όπως όλα τα άλλα λιπίδια, τα τριγλυκερίδια πρέπει να μεταφερθούν στο αίμα από τις λιποπρωτεΐνες. Τα περισσότερα μεταφέρονται από τα χυλομικρά και την VLDL (very low density lipoprotein – λιποπρωτεΐνη πολύ χαμηλής πυκνότητας).
Αυτό που συμβαίνει κάτω από αυτές τις περιστάσεις είναι μια ανταλλαγή λιπιδίων μεταξύ των λιποπρωτεινών. Τα τριγλυκερίδια μεταφέρονται από την VLDL στην LDL και HDL με αντάλλαγμα χοληστερυλεστέρα. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα σωματίδια LDL και HDL γίνονται πλούσια σε χοληστερίνη και φτωχά σε τριγλυκερίδια. Τότε, όταν τα τριγλυκερίδια αφαιρούνται από αυτά τα σωματίδια, που συνήθως αυτό συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, τα σωματίδια συρρικνώνονται και γίνονται μικρότερα αφού πλέον μεταφέρουν μόνο μικρά ποσά χοληστερόλης. Αυτό εξηγεί την σχέση μεταξύ υψηλής αναλογίας τριγλυκερίδιων/HDL-C και τον αριθμό μικρών LDL σωματιδίων.
Ωστόσο, ο αριθμός των LDL σωματιδίων που παρουσιάζονται στο αίμα μπορεί να είναι πιο σημαντικός από το μέγεθος των σωματιδίων. Επιπλέον, ο αριθμός των σωματιδίων φαίνεται πιο σημαντικός από το πόση ποσότητα χοληστερόλης μεταφέρεται εντός αυτών των σωματιδίων. Τα επίπεδα αίματος της LDL-P και της απολιποπρωτείνης Β σχετίζονται ισχυρά με τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Και τα δύο αυτά μέτρα αντανακλούν τον ακριβή αριθμό των LDL-σωματιδίων.
Αλλά, μπορεί η αναλογία τριγλυκερίδιων/HDL-C να αντανακλά τον αριθμό των σωματιδίων; Για την ακρίβεια, μπορεί, σε κάποια έκταση. Ρίξτε μια ματιά στην LDL-C, το ποσό της χοληστερόλης που μεταφέρεται στα σωματίδια LDL. Μία υψηλή αναλογία τριγλυκερίδιων/HDL-C δείχνει ότι αυτά τα σωματίδια είναι μικρά. Ένα μικρό σωματίδιο μεταφέρει λιγότερη χοληστερόλη από ένα μεγάλο σωματίδιο. Συνεπώς, είναι λογικό να χρειάζεται μεγαλύτερος αριθμός σωματιδίων για να μεταφέρει μια συγκεκριμένη ποσότητα χοληστερόλης αν τα σωματίδια είναι μικρά απ’ ότι μεγάλα. Οπότε, μία υψηλή αναλογία χοληστερίνης/HDL-C πιθανώς αντανακλά ένα μεγάλο αριθμό LDL-σωματιδίων, εκτός αν η LDL-C είναι πολύ χαμηλή.
Αναλογία Τριγλυκερίδιων/HDL χοληστερόλης και αντίσταση στην ινσουλίνη
Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι μία κατάσταση στην οποία τα κύτταρα αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στις φυσιολογικές δράσεις της ινσουλίνης. Οι περισσότεροι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν αυτή την κατάσταση έχουν υψηλά επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα τους. Η αντίσταση στην ινσουλίνη φαίνεται να παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην στεφανιαία νόσο και μπορεί να προβλέψει τη θνησιμότητα. Η κατάσταση είναι κοινή μεταξύ των ατόμων με κοιλιακή παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο.
Μία μελέτη της οποίας οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν Καυκάσιοι και υπέρβαροι αναγνώρισε την αναλογία Τριγλυκερίδιων/HDL-C ως μία αξιόπιστη πρόβλεψη αντίστασης στην ινσουλίνη.
Ωστόσο, δεν βρήκαν όλες οι μελέτες ότι η αναλογία Τριγλυκερίδιων/HDL-C σχετίζεται με αντίσταση στην ινσουλίνη. Για παράδειγμα, σε μία σχετικά μικρή μελέτη 125 Αφροαμερικανών συμμετεχόντων, ούτε τα τριγλυκερίδια νηστείας, ούτε η αναλογία Τριγλυκερίδιων/HDL-C βρέθηκαν να είναι σημάδια αντίστασης στην ινσουλίνη.
Παρόλο που χρειάζονται επιβεβαιωμένες μελέτες, τα δεδομένα προτείνουν ότι μία αυξημένη αναλογία Τριγλυκερίδιων/HDL-C μπορεί να είναι κλινικά χρήσιμη για την πρόβλεψη της αντίστασης στην ινσουλίνη.
Πώς να βελτιώσετε την αναλογία Τριγλυκερίδιων/HDL χοληστερόλης
Μπορείτε να βελτιώσετε την αναλογία Τριγλυκερίδιων/HDL στοχεύοντας στην μείωση των τριγλυκεριδίων, την αύξηση της HDL-C ή κατά προτίμηση και τα δύο.
Αν είστε υπέρβαρος, το να χάσετε βάρος πιθανώς θα μειώσει τα επίπεδα τριγλυκεριδίων και το ίδιο θα κάνει και η μείωση της πρόσληψης ζάχαρης. Μελέτες έχουν δείξει ότι η υψηλή πρόσληψη φρουκτόζης οδηγεί σε υψηλά τριγλυκερίδια. Το υψηλής φρουκτόζης σιρόπι καλαμποκιού είναι μία μεγάλη πηγή φρουκτόζης.
Οι δίαιτες χαμηλών λιπαρών δεν είναι αποτελεσματικές στη μείωση των τριγλυκεριδίων. Στην πραγματικότητα, οι χαμηλού λίπους, υψηλών υδατανθράκων δίαιτες μπορεί να αυξήσουν τα τριγλυκερίδια. Το να προσθέσετε Ω3 λιπαρά οξέα, να ασκηθείτε και να μειώσετε το αλκοόλ μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των τριγλυκεριδίων.
Παρόμοιες μέθοδοι μπορεί να είναι χρήσιμες για την αύξηση της HDL-C. Η απώλεια βάρους, η άσκηση και η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να βοηθήσουν. Σε ελεγχόμενες δοκιμές, οι δίαιτες χαμηλών λιπαρών και υψηλών υδατανθράκων μειώνουν την HDL-C, αυξάνοντας την αναλογία Τριγλυκερίδιων/HDL-C.
Το 1961, μία ομάδα ερευνητών από το Ινστιτούτο Rockefeller, καθοδηγούμενη από τον Pete Ahrens δημοσίευσε μία έρευνα με τίτλο “Η επαγόμενη από υδατάνθρακες και λίπος λιπαιμία”.
Οι συγγραφείς έδειξαν ότι η επαγόμενη αύξηση τριγλυκεριδίων από τα καταναλωθέντα λίπη που ακολουθεί ένα λιπαρό γεύμα είναι ένα φαινόμενο μετά το γεύμα (όλοι έχουμε υψηλά τριγλυκερίδια για μερικές ώρες μετά από ένα λιπαρό γεύμα) προκαλούμενο από τα χυλομικρά. Αυτό είναι διαφορετικό από την αύξηση των τριγλυκεριδίων που προκαλείται από ένα γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακες (αργότερα βρέθηκε πως προκαλείται από την αύξηση της VLDL).
Αυτά τα ευρήματα έχουν επιβεβαιωθεί σε πολλές πρόσφατες μελέτες. Παρόλα αυτα, οι δίαιτες με χαμηλά λιπαρά και υψηλούς υδατάνθρακες ακόμα συστήνονται ως πρωταρχική επιλογή για να μειωθεί ο κίνδυνος καρδιακών παθήσεων.
Παρόλο που οι δίαιτες χαμηλών λιπαρών μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της LDL-C, οι χαμηλών υδατανθράκων δίαιτες είναι περισσότερο αποτελεσματικές στη βελτίωση της αναλογίας Τριγλυκερίδιου/HDL-C.
Τα παραπάνω υποδηλώνουν ότι το να στοχεύει κάποιος μόνο στην μείωση της LDL-C προκειμένου να προλάβει τυχόν καρδιαγγειακές παθήσεις είναι μια επικίνδυνη υπεραπλούστευση που μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα σχετικά με την σχέση διατροφής και καρδιακών παθήσεων.
Μετάφραση – επιμέλεια: Vicky Panagiotidou – youlowcarb
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση/αντιγραφή ή άλλη χρήση, χωρίς ξεκάθαρη αναφορά αυτού του δικτυακού τόπου ως πηγή του κειμένου.
Cover Photo by Pixabay on Pexels.com
ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΑ ΒΡΕΙΤΕ ΕΔΩ.
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΙΣΤΟΤΟΠΟ, ΕΧΟΥΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΚΟΠΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥ ΣΑΣ. ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΔΕΝ ΠΑΡΕΧΕΙ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ, ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ. ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΟΥ ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΣΤΟΧΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. ΕΑΝ ΕΧΕΤΕ ΚΑΠΟΙΑ ΣΟΒΑΡΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ Ή ΘΕΜΑ ΥΓΕΙΑΣ, ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟΝ ΙΑΤΡΟ ΣΑΣ
